Türkiye Varlık Fonu Nedir?

Varlık Fonu Nedir?

Son günlerde adını sıkça duyduğumuz ve birçok kişinin bilmediği varlık fonu hakkında özet sayılabilecek bir yazı hazırladık sizler için. Kısaca açıklamak gerekirse geliri bütçe fazlalığından oluşan, yurtiçi ve yurtdışı çeşitli finans kalemlerine yatırım yaparak ülke gelirini arttırmayı hedefleyen, devletin bizzat denetimi altında bulunan fonlardır. Bütçe fazlalığı bulunan ülkelerin hemen hemen hepsinde Varlık Fonu bulunur. Bir ülke verdiği bütçe fazlasını farklı şekillerde kullanabilir.

• Harcamalarını arttırır
• Mevcut olan vergi yükünü düşürür
• Dış borç varsa bu fon üzerinden öder
• Bir varlık fonu kurarak bütçe fazlalıklarını buraya aktarır ve bu fonla yerli veya yabancı finansal varlıkları satın alarak ülke gelirini arttırmaya çalışabilir.

Böyle bir fonda esas alınan hareket noktası ise varlıkları getiri ve risk dengesi gözeterek kazanç amaçlı kullanmaktır. Bu işlemleri, bütçe kısıtlamaları ve parlamenter sistemin getirdiği sıkı denetim altında yapmak zor olduğundan, varlık fonu kurularak bu kısıtlamalardan kurtulmak amaçlanır.

 Varlık Fonunun Amacı Nedir?

Varlık fonu kurulmasının iki temel amacı vardır

• Ülke ekonomisinin istikrarlı biçimde işlenmesini sağlamak
• Gelecek kuşaklara daha refah bir yaşam hakkı elde etmek

Bu açıdan bakıldığında bu fonun riskleri, getirilerinden daha düşük olması gereklidir.

 Varlık Fonu Nerede Kurulur?

Varlı fonları iki farklı uygulama şekli ile kurulabilir.

• Merkez Bankası nezdinde. Merkez Bankası döviz rezervlerini değerlendirirken benzer işlemler yaptığından deneyim konusunda ön plana çıkmaktadır. Ayrıca bağımsız bir yapıya sahip olması ile bu fonların yönetiminde siyasi etkilerinden uzak görüntü vermesi, kamuoyu nezdinde güven yaratmaktadır.
• Ayrı bir şirket veya idare olarak kurulabilmektedir. Ancak Merkez Bankasına göre güven problemi olacağından, kendisini kanıtlayana kadar güven ve eleştiri sorunu ile karşılaşması yüksektir. Bu nedenle Merkez Bankası nezdinde kurulması ilk tercih olarak değerlendirilir.

 Varlık Fonunun Kurulması İçin Gereken Şartlar Nelerdir?

Bir varlık fonu kurulabilmesi için öncelikle bir o ülkenin bir varlık veya kamu elinde oluşmuş bir fazlalık geliri olması gerekmekte. Bu nedenlerle bu  fonlar iki şekilde kurulabilmektedir.

• Bir veya birden fazla emtialar (altın, gümüş, petrol, doğalgaz, satılabilecek mallar)

Bunlar genellikle ihraç edilen emtianın gelirleri nedeni ile oluşan bütçe fazlalıklarından oluşur. Örnek verecek olursak körfez ülkelerinin petrolden elde ettiği gelirlerin fazlasından oluşan fon gibi diyebiliriz.

• Bir emtiaya bağlı olmayan fonlar.

Bunlar ya emeklilik fonlarında biriken paralarla yada dış ticaret fazlaları ile oluşturulmaktadır.

Varlık Fonlarının Yatırım Alanları Nelerdir?

Ağırlıklı olarak devlet tahvillerine, hisse senetlerine, yatırım fonlarına, farklı ve çeşitli projelere geçici veya kalıcı ortaklıklar yoluyla yatırım yaparlar.