Son zamanların kafaları karıştıran sorularından olan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) stopaj iadeleri hakkında oluşan boşlukları gidermek amacımızdır. BES’te stopaj iadesi almak isteyen katılımcılar stopaj iadesi dilekçesi doldurmak kaydı ile Büyük Mükellefler Vergi Dairesi (BMVDB)’ne giderek bu amaçlarına yönelik başvuruda bulunmaları mümkündür.
Kısa zaman öncesine kadar BMVDB Başkanı Bülent Sarıgül tarafından yapılan açıklamalara stopaj iade dilekçesi veren BES katılımcılarının sayısının 400 bini bulduğunu belirtmiştir. Aynı zamanda bu katılımcıların %80’ine stopaj iadelerinin yapıldığına dair ifadelerde de açıklamalarında yer vermiştir. Ayrıca Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada yapılan müracaatlarla ilgili olarak 40 bine yakın kişinin iptal işlemi ile karşılaştıkları belirtilmiştir.
Bireysel Emeklilik Stopaj İadesi Nasıl Sorgulanır?
Bireysel Emeklilik için stopaj iade dilekçesi verme işlemini gerçekleştirmeniz halinde BMVDB’nin internet sitesi üzerinden yapacağınız bir sorgulama ile dilekçenizin işleme alınıp alınmadığına yönelik de bilgi edinmeniz de olasıdır. Özellikle BES katılımcılarının yazmış oldukları dilekçelerin işleme alınıp alınmadığına yönelik tereddütlerde yaşadığı da bilinmektedir.
2012’de yapılan yeni düzenleme neticesinde Bireysel Emeklilik geri ödemelerinde stopaj kesintisi tutarının anaparaya isabet eden kısmının geri alınabileceğine dair bilgi verilmişti. Bu geri ödemeyi alabilmeniz ancak Büyük Mükellefler Vergi Dairesi’ne dilekçe yazıldıktan sonra dilekçenizin takibini yönelik işlemleri belirtilen şekilde yapmanızla mümkün olmaktadır. Bireysel Emeklilik (BES)’in stopaj iadesi sorgulamasını bu yazıda ele alacağımız koşullar dahilinde yapabilmeniz gerçekleşebilecektir.
Bireysel Emeklilik Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Emeklilik, bugünden iyi planlanması gerekli olan önemli bir dönemi ifade etmektedir. Emekliliğinizde ek gelir sağlayacak bireysel emeklilik sistemi ile alakalı bilmeniz gereken temel bilgileri bu yazıda bulabileceksiniz.
Bireysel emeklilik sistemi (BES), aylık gelirlerinden küçük miktarlar ayırarak birikim yapmak isteyen bireyler tarafından son zamanlarda çokça tercih edilmeye başlanan bir uygulamadır. Gelecekte elde etmek istediğiniz aylık gelir ya da birikim için sistemin temel bileşenlerini bilmek önem arz etmektedir. Her geçen gün biraz daha gündeme gelen bu sistemin detaylarını aşağıdan devam ederek edinebilirsiniz.
Bireysel emeklilik sisteminin içeriğine bakıldığı zaman katılımcılardan alınan düzenli birikimler sayesinde tasarruf yapmalarını sağlayan ve emeklilik vakti geldiğinde gelir elde etmelerini öngören bir sistemdir. BES’e katılım 18 yaşından büyük olan bireyin fiil ehliyetine sahip olan herkese tanınan bir haktır. BES’te emekliliğe hak kazanabilmenin şartı en az 10 yıl sistemde kalınması ve bunun yanı sıra 56 yaşın tamamlanmasından geçmektedir.
2013 yılından bu yana BES’e Devlet Katkısı ile desteklemesi de gelmiştir. Katılımcılardan elde edilen düzenli veya toplu katkı paylarının %25’i denk gelen oran tutar yıllık belirlenen limit ile birlikte devlet tarafından katkıyı da beraberinde getirmektedir.
Bireysel emeklilik sisteminde bulunan katılımcıların katkı payları ve devlet katkıları profesyonel portföy yönetim şirketleri aracılığıyla yönetilen emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilmeye alımaktadır. Elde edilecek emeklilik birikimini hesaba koyan kıstaslar katılımcının sisteme kaç yaşında girdiği, ödenmiş olan katkı payının ne kadar olduğuna ve son olarak tercih edilen fonların getirilerine göre de değişkenlik gösterir.
Emekliliğe hak kazanan katılımcıların elde ettikleri birikimleri ise bireysel emeklilik sisteminin katılım şartlarına uyarak “programlı geri ödeme” kapsamında maaş niteliğinde alabilmeleri mümkündür. Programlı geri ödemenin kapsamı ihtiyaç duyulan düzenli maaşına göre belirlenebilir yahut maaş alınacak süre de ortaya konabilir. Tercih eden katılımcılar birikimlerini toplu bir biçimde alabileceği gibi herhangi bir seçim yapmamanın sonucu olarak bireysel emeklilik sistemindeki katkı payı ödemelerine devam etmeleri de mümkün bir işlemdir.
Bireysel Emeklilik Sistemi Nedir?
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) aktif bir şekilde yürütülen sosyal güvenlik sistemini tamamlayıcı özellikte geliştirilmiş bir emeklilik sistemi olarak ifade edilmiştir. Bu emeklilik sisteminin şartlarına bakıldığı zaman katılımcılarına belirli bir süre sistemde kalmaları sonucunda ya da emeklilik yaşlarında ödedikleri primleri maaş, toplu para gibi uygulamalarla alabilmeyi sunmaktadır.
Sistemin özelliklerine bakıldığında ödenen primlerdeki devlet katkısının %25 olduğu da bilinmektedir. Örnek vermek gerekirse her ay 100 lira prim ödemesi yapan bir kişi 100 lirasına karşılık 25 lira da devletten katkı gelmektedir. Ödenen primlerin risk dağıtım ilkesi uyarınca emeklilik fonlarında değerlendirildiği bilinmektedir.
Peki, ‘Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi’ Ne İfade Etmektedir?
Zorunlu BES ise BES’ten farklı olarak 45 yaş altı kamu ve özel sektör ücretli çalışanlarının zorunlu bir şekilde dahil edildiği bir sistemdir. Sistemin zorunlu katılımcıları işverenlerinin uygun gördüğü Hazine Müşteşarlığı’nca bir şirketin hazırlamış olduğu emeklilik planıyla sisteme alındıkları bilinmektedir.
Bunlarsan farklı olarak Zorunlu BES katılımcıları prime esas kazançlarının yüzde 3’ü oranında bir katkı sağlamaları gerekmektedir. Devlet katkısıyla birlikte ödenmiş olan primler fonlarda değerlendirme altına alınmaktadır. Bu sistemin bir getirisi de çalışanlar kazançlarının bir kısmını doğrudan tasarruf sistemine aktarmış olacaktır. Uzun vadedeki getirisi ‘zorunlu tasarruf’un hem bireylerin bizzat kendisine hem de ülke ekonomisine büyük katkı sağlamısıdır.
Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi Ne Zaman Uygulanmaya Başlayacak?
Zorunlu BES, meclisten geçen bir uygulamadır. Yeni düzenlemede geçtiği şekli ile 45 yaşını doldurmamış olmakla beraber ücretli çalışan her birey için Ocak 2017’den işvereni nezdince düzenlenecek emeklilik planı kapsamına alınacaktır.
Yani, zorunlu bireysel emeklilik sistemi 1 Ocak 2017 tarihi itibariyle yürürlüğe gireceği ifade edilmektedir.
Çalışanlardan Ne Kadar Kesinti Yapılacak?
Düzenlemenin içeriğine göre zorunlu bireysel emeklilik kapsamı altında çalışanlardan prime esas kazançlarının yüzde 3’ü gibi bir kesintiye gidilecektir.
Bu noktada prime esas kazanç ile ilgili bir açıklama yapmak siz okuyucularımız adına yararlı olacaktır. Prime esas kazanç, alt ve üst sınırlarının içinde kalmak koşulu ile çalışanın bir ay içerisinde almaya hak kazandığı ücret ve aynı ay içerisinde ödenmek üzere prim ve ikramiyelerinin tamamı manası taşımaktadır. Sonuç olarak ise prime esas kazancı işverenden hak ettiğiniz ücret olarak düşünmek mümkündür.
Devlet Ne Kadar Katkı Sağlayacak?
Zorunlu BES katılımcıları için sağlanacak katılım devlet primlerinin % 25’i olarak bilinmektedir. Yani 100 lira prim ödemesi gerçekleştirilen çalışana ek 25 lira da devlet tarafından verilmesi öngörülmektedir. Diğer yandan bir kereye mahsus olmak kaydı ile sisteme girildiğinde devlet katılımcılara 1000 lira ilave katkı verecek.
Cayma Hakkı Nasıl Kullanılacak?
Zorunlu Bireysel Emeklilik’e yönelik yapılan ilk çalışmalarda sisteme dahil olanların katıldıktan 6 ay sonra cayma hakkını kullanabilmesi yasal bir hak iken Meclis’ten geçen düzenlemeye göre çalışanlar adına bu hak iki aya inmiştir. Cayma hakkını kullanmak isteyen çalışanlar emeklilik planına dahil oldukları andan itibaren başlamak suretiyle 2 ay içinde sözleşmeden caymaları yasal bir hak olacaktır. Çalışan cayma hakkını kullanması gibi bir işlem neticesinde en geç 10 iş gününü geçmemek koşulu ile çalışanın ödediği katkı payları ve bulunması halinde emeklilik hesabında bulunan yatırım miktarının da iade edilmesi gerekmektedir. Bu açıklamalar neticesinde zorunlu bireysel emekliliğe girişin zorunlu fakat sistemden çıkışın serbest olduğunu söylemek ise doğru bir ifadedir.
